Sevilen / Sevilmeyen Kokular ve Kültürel / Kişisel Tercihler İle İlişkisi

[Aryan]

İsveç'te yeni bir araştırma kapsamında bilim insanları, insanların sevdiği veya sevmediği koku türlerinin belirgin şekilde farklı kültürel geçmişlere dayalı olarak seçilip seçilmediğini test etmek istediler. Araştırmanın asıl amacı sevilen kokuların etnik kökene veya kültürlere göre değişip değişmediği olsa da araştırmada tüm dünyada herkesin sevdiği koku da keşfedilmiş oldu.

Sciencealert'in haberine göre, yapılan bu yeni araştırmada araştırmacılar, yerli avcı-toplayıcı halk ve geleneksel çiftçi topluluklarının yanı sıra modern şehir insanları da dahil olmak üzere; Tayland, Meksika, Ekvador ve ABD genelindeki çeşitli sektörlerde çalışan insanları inceledi. Ayrıca çöllerden tropikal yağmur ormanlarına ve yayla iklimlerinden kıyı bölgelerinde yaşayanlara kadar çeşitli kültürel ortamlarda yaptıkları saha çalışmasından elde edilen verileri de bir araya getirdiler.

Toplamda 280'den fazla katılımcıya rastgele sıralanmış 10 adet koku cihazı dağıtıldı. Bunları koklamaları ve cihazları en hoştan en az beğenilene doğru sıralamaları istendi.

Katılımcılar arasında genel olarak en hoş olarak sıralanan koku, vanilya özütünün ana bileşeni olan vanilin oldu. Yani dünyanın en sevilen kokusu vanilya olmuş oldu... (Hiç şaşırtmadı!)



Ondan bir sonraki en popüler koku ise meyveli bir kokuya sahip olan ve genellikle meyve aromalı yiyeceklerde lezzet arttırıcı olarak kullanılan etil bütirat oldu.

En sevilen üçüncü koku olarak ise çiçek kokusunun özütü olan linalool seçildi.

Araştırmada en sevilmeyen olan kokular ise peynir, soya sütü ve ter ile ilişkili, keskin ve hoş olmayan bir kokuya sahip olan izovalerik asit oldu.

İsveç'teki Karolinska Enstitüsü'nden sinirbilimci Artin Arshamian , "Dünyanın dört bir yanındaki insanların aynı koku algısına sahip olup olmadığını ve aynı koku türlerini sevip sevmediğini veya bunun kültürel olarak öğrenilen bir şey olup olmadığını incelemek istedik" açıklamasında bulundu.

Katılımcıların algılanan kokunun güzelliği açısından kokuları birbirlerinden farklı şekilde sıralamalarının ardından araştırmacılar, katılımcıların kültürünün değişkenlikte yalnızca %6 payı olduğunu, değişkenliğin %54'ünün insanların kişisel tercihinden kaynaklandığını ve kokunun moleküler profilinin de yaklaşık %40'ını etkilediğini belirttiler.

Araştırma ekibi, kültürlerin koku seçmede çok az bir etkisi olduğunu ayrıca belirtti. Çoğu koku tercihinin yüzde 54 oranında kişisel zevklerden ötürü olduğunun altını çizdi.

Çalışmayı yapan bilim insanları bir sonraki adımlarını da açıkladı. Bilim adamı Arshamian, koklanan kokuya beynin verdiği tepkiyi araştıracaklarını ifade etti…

[ali]

Yazıyı okurken tercihlerin beynimizin verdiği kararlar olduğunu düşünmeye başladım ve yazının sonunda araştırma ekibinin bir sonraki araştırmalarının beyin ile alakalı olacağını öğrendim. Yazıyı okudukça lezzetli ve hoşa giden kokuların yiyecekle alakalı olmasıyla hayatta kalma refleksi olabileceğini, bakteri kaynaklı kokuların ise sağlık açısından uzak durulması gereken şeylerden kaynaklandığı refleksini harekete geçirmiş olabileceğini düşündüm. Başka bir araştırmada yanmaya başlayan yağ kokusunun beynimizde acıkma sinyallerini harekete geçirdiğini okumuştum. Belki de, dünyadaki biyolojik çeşitliliğe göre, koku algısı gelişmişliği bunu yapıyor olabilir. Mesela kanatlı küçük böcekler, çürümüş gibi kötü kokular yayan şeyleri seviyorlar. Umarım, parfümlerde kullanılan notaların da bu şekilde beğenilme oranlarının araştırıldığı çalışmalar yapılır. Belki kültürel etkilerin oranı bu sefer artar. Paylaşım için teşekkürler Aryan

[Rayiha]

Ben de yaygın olarak sevilen ve sevilmeyen kokuların evrimsel olarak ödül ve uyarı, yani hayatta kalma güdüsü ile ilgili olduğunu düşünüyorum. Vanilin anne sütünde de bulunan bir bileşen diye biliyorum, öte yandan çürümüşlükle ilişkilendirilen moleküller ise tiksindirici geliyor insanlara. Geçmişte muhtemelen daha güçlü, hayvansal bir duyuydu koku almamız.

Bunun yanında bazı kokuların bazı insanlarca iyi veya kötü olarak adlandırılması da bireyler arası genetik farklılıklardan mı geliyor diye merak ediyorum. Belli genetik yapıda insanların bazı kokuları alabilirken diğerlerinin buna karşı anosmik olması gibi. Örneğin benzin kokusu seven insanları duyduğumda çok şaşırmıştım, benim en sevmediğim kokulardandır. (İstasyonlarda arabadan kasaya nefes almadan gidiyorum neredeyse.) Naftalinse çok güzel gelir, bazıları da bundan nefret ediyormuş.

Fiziksel temelli etkiler dışında kalanlarsa kişisel deneyimlere bağlı olmalı diye düşünüyorum.

Güzel bir çalışma, paylaşım için teşekkürler Aryan.