Tweet
Hey! Kouros, Antaeus gibi 80’lerin avcı-toplayıcı maskülen parfümlerinin kol gezdiği bir zamanda ve yerde etraftan gelen bu meyveli, renkli, tatlı fujerimsi koku da neyin nesi? Yeni bir erkek parfümü mü? Üstelik pembe bir şişede!? Şaka mı bu?
Örnek olarak yukarıdaki gibi veya başka bir şekilde de olabilir ama nasıl olursa olsun bir şekilde koku ile dikkat çekmek istiyordu diye düşünüyorum Alman markası Joop!’un.
Toksik maskülinitenin bugünden daha fazla yaygın olabileceği bir zamanda “Real Men Wear Pink” sloganlı bir parfümle ortaya çıkmak belli riskleri içeriyor olmalıydı… Ama ilginç bir şekilde çalıştı; erkekler hızlı bir şekilde sahiplenerek bu kokuyu en popüler parfümler arasına soktu! Bunun sebebinin ise aslında o zamanda, sosyo-kültürel anlamda tam da bir kırılma döneminden geçilmesi olabilir diye düşünüyorum…
80’li yılları geride bırakırken pop müziğin yükselişine tanıklık edilen, röfle saçlı küpeli renkli boy-band’lerin MTV Music kanalını istila ettiği rengarenk olan 90’lı yıllar, sanki estetik anlamda cinsiyetçiliğin berlin duvarının yıkıldığı yıllar gibiydi. Fransız stili kirli/temiz nüanslı seksapalite, yerini pop - tüketim kültürünün yükselişiyle birlikte cinselliğin Amerikan stili temiz-tatlı tüketilebilir frambuazlı kek gibi metalaştığı zamanlara bırakıyordu. Joop! Homme, adını 90’ların en fazla satılan parfümleri arasına yazdıracaktı…
1989 çıkışlı Joop! Homme, tam da yukarıdaki 90’lar partisinin startını verir gibi patlıyor; güçlü bir vanilya tatlılığı zemininin üzerine oturtulmuş, ahududu ile bergamot-mandalina gibi yuvarlak-tatlı turunçgillerle nüanslandırılmasından ortaya çıkan biraz ekşi yönlü vişnemsi bir tat aralığında sallanan dikkat çekici bir bulanık meyveli akorundan oluşan bir diskoya sizi davet ediyor… Bu açılış parfümün imzasını attığı bölüm! En sade bir ifadeyle meyveler, hemoglobinin kana rengini vermesi gibi kontrast yaratarak zeminden gelen vanilyalı baz ile partinin selamlama ve açılış müziğini çalıyor.
Tam da bu sırada meyveli disko topunun ışıkları altında, yerleri titreten vanilyanın bas sesleri üstünde partiye katılan bir tarçın dokunuşu The Coca-Cola Company’nin meyveli içeceklerine benzer bir içecek uzatıyor size. Yurtdışında hakkında Cheerwine benzetmeleri yapılan bu koku, bana çocukken yüzümü buruşturduğum öksürük şuruplarını hatırlatıyor… Evet, ben tam olarak buradayım; bir bardayım, elimde bir kadeh, içinde öksürük şurubu. Ve soruyorum; bu bir parfüm mü yoksa tüm bunlar bir gece barda yaşadığımız bir öksürük şurubu kafası mı?
Bu büyük, gürültülü açılış ve bu şekilde süregelen anlamsızlık silsilesinin ardından çiçekler ortalığı sakinleştirip kalabalığı dağıtmak için devreye girmeye çalışıyor ama bilirsiniz bu tarz kokularda çiçekler pek yaşamaz, intihar ederler. Bu parfümde de portakal çiçeği, yasemin, müge vb. beyaz çiçekler, Mozart dinleyip büyüyen çiçeklerin tersine kötü müziğe maruz kalmış çiçekler gibi solar, geriye düşük kalitede biraz temiz bir koku verirler…
Tüm bu patlama, en başından beri devinen curcuna; Heliotrope’un kumarine bağlandığı badem tınılı biraz pudralı vanilic tatlılığının 1986 çıkışlı Davidoff Zino'nun sentetik sandal ağacı/bitter paçuli dolgunluğu ile dengelenerek birleştiği fujerimsi karakterdeki bir baza doğru iner. Koku dry-down’da fujer olma çabaları; “tamam, güldük eğlendik ama aslında ben bir erkek parfümüyüm ha!” der gibi ikna etme çabaları, tripleri ile kaybolurken damaklarda (aslında en baştan beri bir yandan hissedilen) plastiğimsi bir tat bırakır.
89’ yılında verilen bu yüksek sesli, renkli, tatlı pop parti; bir diğer pop oryantal fujer Le Male'den altı sene, Angel'dan ise üç sene önceydi... Kuşkusuz o dönem parfüm dünyasına renk katmış, farklı karakteristiği ile dikkatleri üzerine toplayarak fujer ailesinde bir çatallanma yaratmış, 80'li yılları geride bırakırken sadece erkek parfümlerin değil kadın parfümleri de dahil olmak üzere tüm parfüm sektörünün gideceği yönün mesajlarını güçlü şekilde taşıyarak, bundan sonraki yılların trend bir yönünün estetiğine ışık tutmuştur.
Ne zaman bir parfümeriye girsem elinde pembe bir şişeyle bana doğru gelen bir satış elemanı olur ve ben de elimi hafifçe kaldırarak dur işareti yapar: "Teşekkür ederim, öksürük şurubu koklamayı 14 yaşında bıraktım." derim. Ama bir süredir can sıkıntısından olsa gerek aklımdaydı ve sadece bu partide neler döndüğüne bakmak istedim (Bir nevi “Bir arkadaşa bakıp çıkacağım” durumu).
Yazıyı sonlandırırken daha kişisel yorumumu da eklemeden geçemeyeceğim, çünkü bu konuda fazlasıyla netim: İncelikli, zarif, rafine, ciddi bir koku değil, yüksek kültürden uzak, yapış yapış terli-tıkış tıkış dolu, ne içildiği belli olmayan ucuz pop diskolarını anımsatan kaba bir estetiği var. Parfüm estetik tarihi çizgisinde bir düşüş. Biraz da stil meselesi ve bu benim tarzım değil. İş görüşmelerine, toplantılara, sevgilinizin ailesiyle tanışmaya, herhangi bir ciddi buluşmalara gidiyor ve üstünüzde bu parfüm varsa bence yol yakından geri dönmek gerekir. Bu tüm her şeyi berbat etme kapasitesine sahip. Bugün herkesin Eros, One Million, Invictus, Stronger with You gibi parfümler kullandığı bir partide insanları trollemek için kullanılabilir belki. Boomer'ların gece eğlenceli bir kaçamak yapmak isterken; “İşte efsaneyi dolaptan çıkarmanın zamanı geldi!” diyeceği bir şeye benziyor.
Bu kısa kişisel eleştiri paragrafını bir kenara bırakırsak; Joop! Homme, bugün diğer mainstream popüler parfümlere göre kalan çok ucuz fiyatıyla, renkli bir clubbing koku arayan kısıtlı bütçeye sahip teenager'lara, liseli ve üniversiteli gençliğe şaşırtıcı bir sürpriz yapmak için raflarda bekliyor diyebiliriz... Hayır, yaşlı kokmuyor. Halen genç!
Bir dönem çıkıp listeleri alt üst eden bir pop şarkısı gibiydi, uzun yıllarca dinlendi, çok fazla tüketildi. Belki arada sırada kulağınıza çalan eski bir şarkı gibi çevrenizden duysanız da bugün o eski popüler günlerini geride bırakmışa benziyor. Yine de kesin bir gerçek var ki seveniyle, sevmeyeniyle ne olursa olsun Joop! Homme fenomen bir klasik. Joop! Homme, bugün 33 yaşında!
Şu an ise bence sorulması gereken soru şu: Joop! Homme, yıllar yıllaaar önce "Real Men Wear Pink" dedi. Tamam! Peki bugün 2022 yılında erkekler daha güzel şeyler mi giyiyor?
